فرقه هاي فعّال صوفيه در ايران – فرقه خاکساريه

(خاکسار و اهل حق / 81)

آغازي براي پيدايش زماني اين سلسله به طور يقيني موجود نيست اما پيوستگي و قرابت آن با مسلک اهل حق، گوياي ارتباط اين دو با يکديگر است. اين شباهت، عده اي را به اين تفکر سوق داده است که خاکساريه گروهي از اهل حق هستند. برخي آنرا ادامه قلندريه مي دانند و برخي ديگر معتقدند پدر شاه عباس صفوي آن را تأسيس نمود.

خاکساري ها چهار گروهند :

1)   خاکسار جلالي

2)   دوده معصوم عليشاهي

3)   دوده نورايي

4)   دوده عجم

مراتب سلوک در نزد خاکساريه

لسان ، پياله ، کسوت ، گل سپردن ، جوز سپردن ، لنگ ارشاد و عشق الله.

از نکات قابل توجه در مورد خاکساريه توجه آنان به شاهنامه فردوسي به عنوان يک کتاب عرفاني است که بيشتر در دوده عجم نمود ظاهري دارد و در قالب پرده خواني و نقالي آشکار مي شود.

از مهم ترين اعتقادات قابل توجه در مورد خاکساريه آعتقاد آنان به حلول و تناسخ مي باشد که از نظر اسلام اين دو عقيده باطل و مردود است.

حلول از ديدگاه خاکساريه وارد شدن خداوند در زمان ها و جامه هاي مختلف (دون) به کالبد اشخاص است و هفت دون براي آن ذکز کرده اند.

تناسخ عبارت است از اينکه هر انساني پس از مرگ ، روحش در انسان ديگري وارد شده تا جزاي اعمال پس از مرگ خود را ببيند. اين عمل هزار بار ادامه دارد تا اينکه در مرتبه هزار و يکم به حق مي پيوندد.

شباهت اين فرقه با اهل حق زياد است و در نهايت، براي سرسپاري بايد پيش سيد اهل حق بروند. مشهور ترين چهره اين فرقه « حاج علي يزدي » مشهور به بهار عليشاه متولد 1260 قمري و متوفاي 1355 قمري است . بعد از ايشان، مطهر عليشاه مدعي قطبيت شد و بعد فردي به نام مير طاهر و بعد از مير طاهر فردي به نام مير مصباح که مصباحي هم مي گويند و از کارمند وزارت دارائي و از نيروهاي صادق عنقاء بود، ادعاي قطبيت کرد. وي در برابر ميرطاهر ايستاد و بعد خودش را تثبيت کرد.

در زمان مير مصباح، سيد محمد مداحي مدعي قطبيت شد ولي سرشناس ترين چهره که در مقابل مير مصباح ايستاد، شخصي به نام سيد مرتضي ذاکري با لقب مير منور بود که در سال 1373 شمسي بر اثر سرطان فوت نمود.

مير منور در سماع زبردست بود و رقصهاي سنگيني مي کرد . زنش هم اکنون مجالس او را ادامه مي دهد و مدعي است که مير منور وصيت کرده مجالس او برپا شود.

« فرقه خاکساريه سلسله خود را با کمال وقاحت به برق علي طالب مشهور به مير ملنگ زنجيرپا که منظورشان امام سجاد (عليه السلام) است مي رسانند و ايشان را مريد شخصي مجهول به نام سلطان قاهر قدس دانسته و او را شاگرد دده روشن و او را شاگرد محمود پاطيلي که منظورشان سلمان فارسي است مي دانند.»

(خاکسار و اهل حق /ص41)

مجالس خاکسار آلوده به استفاده از بنگ و حشيش است و حتي در برخي از وقف نامه هاي خانقاه هاي آنان اين مسئله ذکر شده است.